Diagnose Narcisme

Diagnose Narcisme

Narcisme komt voor zowel bij mannen als bij vrouwen. Je hebt verschillende gradaties in narcisme. Het is lastig om een diagnose narcisme te stellen. De narcist zelf is daar meestal niet toe bereid. Wordt er alleen een diagnose van de narcist afgenomen, dan ontstaat er een vertekend beeld. Hij zal aangeven wat hij als beeld van zichzelf heeft. Alleen als mensen uit zijn naaste omgeving betrokken worden bij het stellen van een diagnose is een goed beeld te krijgen in hoeverre er sprake is van narcisme. Meestal wordt daarom gesproken over narcistische trekken en in welke mate deze voorkomen. Dit is duidelijk te maken aan de hand van wat de naaste omgeving aangeeft.

Verschillende soorten narcisme
Er zijn verschillende soorten narcisme: verborgen/depressief narcisme, angstig/openlijk narcisme en angstig/depressief narcisme.

Verborgen/depressief narcisme:
Aan de vroeg symbiotische behoefte is in de kinderjaren niet voldaan. Er was niet voldoende liefde, aandacht en veiligheid voor de narcist toen hij kind was. Hij heeft niet de geborgenheid kunnen ervaren waarnaar hij verlangd heeft. Hij raakt hier al jong sterk gefrustreerd door. Dat zijn symbiotische behoefte niet vervuld is neemt hij mee in zijn volwassen leven. Wat heeft hij op deze wereld te zoeken als toch niemand zich om hem bekommert. Hij bouwt weinig zelfvertrouwen op. Hij kan ook geen vertrouwen stellen in anderen, hij zit vol wantrouwen.
Hij bouwt de overtuiging op dat hij niemand nodig heeft en het prima alleen kan. In het volwassen leven zie je dan vaak dat er teveel gericht wordt op het werk en prestatie en niet of weinig op verbinding en relatie. Op deze wijze vermijdt hij om opnieuw teleurgesteld te worden.
Kritiek van een ander verdraagt hij niet. Loop hem niet voor de voeten en leg geen verwachtingen op en stel geen eisen.
Hij bouwt een afweermechanisme op waarmee hij de ander op een afstand houdt. Wat zijn ouders hem hebben aangedaan wreekt hij op personen die dicht bij hem staan. Juist de mensen die echt om hem geven, stoot hij af. De narcist heeft de neiging zich terug te trekken en te isoleren. Hij gaat verantwoordelijkheid nemen uit de weg. Hij wil wel de bewondering van de ander, maar heeft geen behoefte aan verbinding.
De problemen ontstaan als de ander ruimte wil innemen in de relatie. Dat kan niet. De narcist heeft de ruimte voor zichzelf nodig. Anders voelt hij zich gedomineerd.
Als de ander aangeeft los van de narcist dingen te willen doen, dan is hij ervan overtuigd dat ze hem verlaat. Je kan aangeven dat je er ook voor hem bent, maar hij is ervan overtuigd dat er niemand voor hem is. Dit heeft hij in zijn jeugd zo ervaren. Als er niet volledig de aandacht voor hem is, doordat je met eigen dingen bezig gaat die voor jou belangrijk zijn, ervaart hij dat als bedreigend. Hij wil overal bij betrokken zijn en zijn aandeel in hebben.
De narcist kan dan in een grote woede ontsteken. Voor de ander komt dit vanuit het niets. Het maakt de ander angstig. In zijn woede word hij vernietigend. Hij gooit er de meest negatieve en vernederende woorden uit naar de ander. Als je hier niet op bedacht bent vlucht je weg en blijf je met verwarring zitten of jij het dan allemaal toch echt verkeerd ziet. Je bedoelde het goed en wilde gewoon ergens over praten met hem. Je blijft in verwarring achter.

Grandioos/angstig narcisme:
Aan de vroeg symbiotische behoefte in de kinderjaren wordt wel voldaan. De narcist ontwikkelt wel vertrouwen in anderen, omdat hij ontvangt wat hij nodig heeft. Hij ontwikkelt ook zelfvertrouwen en het gevoel dat hij er mag zijn. De problemen ontstaan wanneer de behoefte aan autonomie begint en hij daar niet de ruimte in krijgt. Hij heeft voldoende zelfverzekerdheid opgebouwd om de wereld te kunnen gaan ontdekken, maar word daarin tegengehouden. Dit frustreert hem in zijn autonomie behoefte. Vaak is het de moeder die het kind niet wil loslaten en niet de ruimte geeft om zijn eigen leven te ontdekken. Er ontstaat verwarring in het kind, hij weet niet wanneer hij het goed doet. Als hij tegemoetkomt aan zijn eigen behoefte of die van zijn moeder. Als de narcist dan denkt dat zijn moeder gelijk heeft, dan ontkent hij zijn eigen autonomie behoefte. Hij legt zich erbij neer dat het niet bij hem past om dingen alleen te doen. Hij gaat zich speciaal voelen, anderen moeten het zelf doen, maar voor hem wordt het gedaan. Hij gaat zich boven een ander stellen. Aandacht, bewondering en erkenning van anderen wordt heel belangrijk voor hem. Hij leeft in de overtuiging dat anderen er zijn om hem te dienen. Er is geen ruimte voor de ander. De ander wordt niet gezien en gehoord. Zegt iemand er iets van dan blaast de narcist zich op. Wie denkt de ander wel dat hij is. Het gaat om hem en niet om de ander. Vroeger werd hem verboden zelf iets te doen. Nu verwacht hij dat anderen alles voor hem doen. Zo heeft hij het geleerd. Wie hem niet het middelpunt laat zijn, kan vertrekken. Hij heeft het gevoel dat je dan tegen hem bent.
Als het slachtoffer zich gaat aanpassen, komt dit vaak door angst. De narcist kan de ander dan gebruiken voor wat hij wil. Er is geen ruimte voor grenzen van de ander. Vaak heeft het slachtoffer geleerd dat het om de ander gaat, door schade die opgelopen is in de eigen jeugd, ze cijfert zichzelf weg en laat gauw over zich heen lopen.
Naar de buitenwereld lijkt de narcist vaak sympathiek en interessant. Maar binnen het eigen gezin is hij vaak een tiran. Hij eist zijn vrouw en kinderen op. Hij gaat ervan uit dat ze alles voor hem doen.
Als de narcist niet langer het middelpunt van de relatie is ontsteekt hij in narcistische woede. Hij laat dan niks van de ander over. Speelt zo in op het gevoel en de eigenwaarde van het slachtoffer. Hij laat voor de ander geen enkele ruimte. Het slachtoffer schikt zich er opnieuw onder en past zich aan of is er klaar mee en gaat weg.

Verborgen-grandioos narcisme:
Als een narcist kenmerken heeft van beide soorten narcisme kan het zo zijn dat hij eerst te weinig in zijn symbiotische behoefte is voorzien en daarna in zijn autonomiebehoefte is gefrustreerd. Dit geeft een instabiele basis in de persoon. Eerst krijgt hij niet wat hij nodig heeft en leert hij dat hij er alleen voor staat. Daarna krijgt hij niet de ruimte om te doen wat hij wil en leert hij dat anderen ervoor hem zijn. Hij heeft nodig dat andere hem bewonderen en zichzelf voor hem wegcijferen. Het gaat om hem, de ander is ondergeschikt. Hij moet geweldig gevonden worden en door de ander bevredigd worden. Doet de ander dat niet, dan krijgt deze te maken met de narcistische woede, die ontstaat vanuit frustratie of paniek.

Bron “een spiegel voor narcisten – Martin Appelo”